VƏ TƏCRÜBƏLƏRİn nəTİCƏLƏRİNİn hesablanmasi metodikasi akif Ş. İSmayilov


Download 74.84 Kb.
Pdf ko'rish
Sana09.09.2017
Hajmi74.84 Kb.
#15338
TuriXülasə

ISSN 2227-6912 

MAŞINŞÜNASLIQ. № 2. 2014 

 

 

12 



 

UOT: 629.5:656.6 

 

KÖMƏKÇİ GƏMİ DİZELİNİN SINAQ QURĞUSU  

VƏ TƏCRÜBƏLƏRİN NƏTİCƏLƏRİNİN  

HESABLANMASI METODİKASI 

 

Akif Ş. İSMAYILOV

1

, Hacı M. BABAYEV

2

, İlham S. AXUNDOV

3

 

 

 Azərbaycan Texniki Universitet 

1

, Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyası 

2,3 

 

E-mail.akif.ismayılov @ np sistems.az 

1

, elnur-kerimov – 1981 @mail.ru 

2

, akhundov @ caspmarine.com 

3

 

 

 

Xülasə. Məqalədə gəmilərdə köməkçi mühərrik qismində istifadə olunan 2 silindrli, 4 taktlı, 2Ч10,5/13 

markalı dizelin bazasında yaradılmış sınaq qurğusu, onun yanacaq, yağlama və soyutma sistemləri, eləcə də 

mühərrikin effektiv gücünün, yanacaq və hava sərflərinin, soyuducu mayenin, yağın və xaric olunan qazların 

temperaturlarının  ölçülməsi  zamanı  istifadə  olunan  avadanlıq  və  cihazlar  haqqında  məlumatlar  verilmiş, 

təcrübələrin  nəticələrinə  əsasən  sınaq  olunan  mühərrikin  gostəricilərinin  hesablanması  metodikası  şərh 

edilmişdir. 



Açar sözlər:

 sınaq qurğusu, metodika, gəmi dizeli, sabit cərəyan, forsunka, motoresurs.  



 

Giriş.  Sınaq  qurğusu  gəmilərdə  köməkçi 

mühərrik  qismində  istifadə  olunan  2  silindrli,  4 

taktlı,  2Ч  10,5/13  markalı  dizelin  bazasında 

yaradılmışdır.  Bu  mühərrikin  əsas  texniki-

iqtisadi  göstəriciləri  müəyyən  edilmişdir.  Bu 

qurğu  elektrik  əyləcdən,  yanacaq,  yağlama  və 

soyutma 

sistemlərindən 

ibarətdir. 

Sınaq 


qurğusunun görünüşləri şəkil 1.-də verilib. 

 

 



 

Şəkil 1.Sınaq qurğusunun ümumi görünüşü 

 

Əsas  hissə.  Elektriki  əyləcin  sabit  cərəyan 

maşını  sınaq  .mühərriki  ilə  elastik  mufta 

vasitəsilə  birləşdirilmişdir.  ПН-100  markalı 

elektrik  generatorunun  (N=13kVt,  V=230V  və 

n=1500

   


  

)  statoru  bir  cüt  diyircəkli 

yastığın  üzərində  yerləşdirilmişdir.  Elektrik 

generatoru 

elektriki 

yolla 


umformerə 

birləşdirilmişdir.  Umformer  dəyişən  cərəyanı 

sabit cərəyana çevirir və sabit cərəyan maşınını 

qidalandırır. Sabit cərəyan, maşının dolaqlarına 

birləşdirilən  bir  cüt  sürüngəcli  reostatların 

köməyi ilə tənzimlənir. 

Burucu  moment  tibb  tərəzisi  vasitəsilə 

ölcülür. Bu zaman əyləc qüvvəsi qolu L=0,716 

m olan xüsusi ling vasitəsilə tərəziyə verilir. 

Sınaq  mühərrikinin  qida  sisteminə  yüksək 

təzyiqli  yanacaq  nasosu  (YTYN),  forsunka, 

yanacaq  süzgəcləri,  yanacaq  çəni,  yanacaq 



 

MAŞINŞÜNASLIQ. №2. 2014 

ISSN 2227-6912 

 

13 



 

sərfini  ölçmək  üçün  qab,  yüksək  və  alçaq 

təzyiqli yanacaq boruları daxildir. 

Yanacaq  çəni  hündürlükdə  yerləşdiyinə 

görə  yanacağın  YTYN-ə  verilməsi  basqı 

hesabına əldə edilir. 

Sinaq  qurğusunda  hava  sərfi  РГ40-1 

markalı  rotasion  qaz  sayğacı  ilə  təyin  edilir. 

Sayğac 

mühərrikə 



resiver 

vasitəsilə 

birləşmişdir.  Resiverin  həcminin  boyük  olması 

sorma  sistemində  hava  axınındakı  təzyiq 

pulsasiyalarını söndürməyə  imkan verir. 

Tədqiq  olunan  mühərikin  yağlama  sistemi 

dövrü  və  təzyiqlidir.  Yağlama  sistemindəki 

təzyiq  monometrlə,  yağın  temperaturu  isə 

monometrik  termometrlə  təyin  edilir.  Sınaq 

zamanı  təzyiq  və  temperatur  müvafiq  olaraq 

0,18

  0,25MPa  və 



C

5

85

0

 həddlərində 



saxlanılmalıdır. 

Mühərrikin  soyutma  sistemi  axan  tipli  və 

məcburidir.  Soyuducu  mayenin  mühərrikin 

girişində 

və 

çıxışındakı 



tempetraturları 

monometik  termometlərlə  ölçülür.  Mühərrikə 

daxil 

olan 


soyuducu 

mayenin 


sərfini 

tənzimləyən  xüsusi  quruluşun  olması  çıxış  və 

girişdəki 

temperaturlar 

fərqini 

15



25

0



həddində saxlamağa imkan verir. 

Dirsəkli  valin  dövrlər  sayı  TM  və  ЗМ 

markalı  elektrik  taxometri  ilə  ölçülür.  İşlənmiş 

qazların  temperaturu  xaricetmə  klapanının 

yaxınlığında 

yerləşdirilmiş 

xromel-alümel 

termoçütü  ilə  təyin  edilir  və  onun  qiymətinə 

Ш4501markalı millivoltmetr vasitəsi ilə nəzarət 

olunur. 


Ətraf  mühitin  təzyiqi  БАММ-1  markalı 

barometr,  temperaturu  isə  civəli  termometrlə 

ölçülür. 

Sınaq  təcrübələri  xüsusi  ventilyasiya 

sisteminə  malik  və  ətraf  mühit  parametrləri 

qeyd edilən boksda yerinə yetirilir. 

Sınaq 

mühərriklərinin 



gəstəricilərinin 

hesablanma ardıcıllığı 

Sınaq  təcrübələrində  mühərrikin  yük 

xarakteristikasının  çıxarılması  və  nominal  yük 

rejimində (

 

 



=14,7 kVt və n=1500 dəq

-1

) onun 



əsas  göstəricilərinin  təyin  edilməsi  nəzərdə 

tutulur.  Bu  zaman  tsikllik  yanacaq  verilişi 

yüksək  təzyiqli  yanacaq  nasosunun  tamasasını 

xüsusi  quruluşun  vasitəsilə  hərəkət  etdirməklə 

dəyişdirilir. 

Motor 


sınaqları 

mühərrikin 

normal 

temperatur  rejimində  aparılır  və  bu  zaman 



tərəzinin  göstərişi,  hava  və  yanacaq  sərfləri, 

yağın  və  xaric  olunan  qazların  temperaturları 

ölçülür. 

Təcrübələrin  nəticələrinə  əsasən  sınaq 

mühərrikinin  gostəriciləri  aşağıdakı  kimi 

hesablanır [1, 2] . 

1.Mühərrikin effektiv gücü: 

)

(



,

1360


kVt

n

P

N

t

e



 

burada 


t

P

 



 tərəzinin göstərişi, kq;  



 mühərrikin  dirsəkli  valının  dövrlər 

sayıdır, dəq

-1

.  


2.  Mühırrikin  mexaniki  itkilərini  aradan 

qaldırmaq  üçün  sərf  etdiyi  gücü  tapmaq  üçün 

mühərrikə  yanacaq  verməməklə  onun  dirsəkli 

valını  sabit  cərəyan  maşınının  köməyi  ilə 

nominal  dövrlər  sayinda  fırladır  və  mexaniki 

itkilərin orta gücü təyin edilir: 

)

(

,



1360

kVt

n

P

N

tmex

mex



                                        

burada 


tm ex

P

 



 tərəzinin  göstəricisidir, kq 

3.Mühərrikn indikator  gücü: 

    

 

=



 

 

+



 

   


, (kVt)            

4. Mühərrikin orta effektiv təzyiqi:  

 

 

 



     

 

   



 

  

    (MPa)                                                 



5.Mühərrikin orta indikator təzyiqi: 

i

P

=

n



iV

N

h

i

120



,  (MPa)                                                   

6. Mühərrikin saatlıq yanacaq sərfi: 



y

y

y

y

V

G

τ

ρ



6

,

3





,      (kq/saat)                          

burada 





y

V

qəbul olunmuş yanacaq dozasının 

həcmi, sm

3

;  





y

ρ

yanacağın sıxlığı 



3

sm

q

;  


y

y

V



τ

 həcmli  yanacağın  sərf  olunma 

vaxtıdır, san. 

7. Xüsusi effektiv yanacaq sərfi: 



saat



kVt

q

N

G

g

e

y

e



,

1000



                            

8. Xüsusi indikator yanacaq sərfi: 



saat



kVt

q

N

G

g

i

y

i



,

1000



                              

9. Mühərrikin saatlıq hava sərfi: 

)

(

,



3600

saat

kq

V

G

h

h

h

h





                              

burada 

h

V



 qəbul  olunmuş  hava  dozasının 

həcmi, m


3

;  


h

ρ

 - havanın sıxlığı, 



3

m

kq

;  


ISSN 2227-6912 

MAŞINŞÜNASLIQ. № 2. 2014 

 

 

14 



 

h

h

V



τ

 həcmli  hava  dozasının  silindrə 

daxil olduğu vaxt, san. 

h

p

 - 


ətraf  mühit  təzyiqindən  və 

temperaturundan  asılı  olaraq  aşağıdakı  kimi 

tapılır: 

)

(



,

10

ρ



3

0

6



0

m

kq

T

R

P

h

h



                                   

burada 

0

P



 - ətraf mühitin təzyiqi, MPa;  

     


h

R

 - hava üçün qaz sabiti, C/(kq

 dər);  

     


0

T

 - ətraf mühitin temperaturudur, K. 

10. Mühərrikin hava artıqlıq əmsalı: 



y

y

G

l

G



0

α

                                          



burada 

kq

1

l

0

 yanacağın  tam  yanması  üçün 



tələb olunan havanın nəzəri miqdarıdır: 

)

(



,

0

8



3

8

23



,

0

1



0

kq

kq

S

H

C

l







                               



11. Mühərrikin doldurma əmsalı: 



,

ρ

0425



,

0

η



2

h

y

v

S

D

i

G





  (MPa)                           

burada D - silindrin diametri, m ;  

      S -porşenin gedişidir, m. 

12. Mühərrikin mexaniki f.i.ə.: 



i

e

m

N

N

η



,                                             

Nəticə  1.Köməkçi  gəmi  dizel  mühərrikində 

elmi-tədqiqat  işlərin  yerinə  yetirilməsi  üçün  2Ч 

10.5/13 markalı dizelin bazasında sınaq qurğusu 

yaradılmışdır. 

2.Sınaq  qurğusunda  təcrübələrin  aparılması 

və  alınan  nəticələrin  işlənməsi  üçün  metodika 

hazırlanmışdır. 

 

ƏDƏBİYYAT 



 

[1].


 

İsmayılov A.Ş.,Talıbov M.Ə. Nəqliyyat mü-



hərrikləri,  avtomobillər  və  traktorlar.  (I  hissə 

Nəqliyyat mühərrikləri). Bakı, "Təhsil" NPM, 2006-

216s. 

[2].


 

Исмаилов  А.Ш.  Исследование  рабочего 



процесса  дизеля  с  П.А.Р.С.С.  восстанавли-

вающим объем камеры сгорания в конце выпуска 

в  начале  наполнения-Диссер.  канд.  тех.  наук  -

Баку, 1990, 187 с. 



 

ЭКСПЕРИМЕНТАЛЬНАЯ УСТАНОВКА 

СУДОВОГО ВСПОМОГАТЕЛЬНОГО 

ДИЗЕЛЯ И МЕТОДИКА РАСЧЕТА  

РЕЗУЛЬТАТОВ ИСПЫТАНИЙ 

 

А.Ш. ИСМАЙЛОВ, Г.М. БАБАЕВ,  



И.С. АХУНДОВ

 

 

Аннотация. В статье приведены сведения по 

экспериментальной установке, созданной на базе 

2-х  цилиндрового,  четырехтактного,  вспомога-

тельного  судового  дизельного  двигателя  марки 

2Ч 10,5/13, о ее системах топлива, смазки и охла-

ждения,  а  также  о  приборах  и  оборудованиях, 

используемых  для  измерений  эффективной  мощ-

ности  двигателя,  расходов  топлива  и  воздуха, 

температур  охлаждающей  жидкости,  масла  и 

выпускных  газов,  изложена  методика  расчета 

параметров  двигателя  по  результатам  экспери-

ментов. 


Ключевые  слова:  испытательное  устрой-

ство, методика, судовой дизель, постоянный ток, 

форсунка, моторесурс. 

 

 



EXPERIMENTAL DEVICE OF 

AUXILIARY SHIP DIESEL ENGINE  

AND METHOD OF CALCULATION  

OF THE RESULTS OF EXPERIMENTS 

 

A.Sh. ISMAYILOV, H.M. BABAYEV,  

I.S. AKHUNDOV

 

 

Abstract.  Data  on  the  installation  created  on 

the  basis  of  the  2nd  cylinder,  four-cycle,  auxiliary 

ship  diesel  engine  of  brand  2Ч10,5/13  on  its  sys-

tems  of  fuel,  greasing  and  cooling  are  provided  in 

article,  and  also  about  devices  and  the  equipment 

used  for  measurements  of  effective  power  of  the 

engine,  fuel  consumption  and  air,  temperatures  of 

cooling  liquid,  oil  and  final  gases  the  method  of 

calculation of parameters if the engine by results of 

experiments is stated.  



Key words: test device, technique, ship diesel, 

direct current, nozzle, motor potential. 



 

 

Daxil olub: 22.09.2014 

Tövsiyə etdi: Prof. Dr. 

Ayaz ABDULLAYEV 



 

Download 74.84 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling